Właściwie Domenikos Theotokopulos to hiszpański malarz, rzeźbiarz i architekt greckiego pochodzenia. Do jego najwybitniejszych prac należą między innymi: Męczeństwo świętego Maurycego (1577), Obnażenie z szat (1579), Pogrzeb hrabiego Orgaza (1588) i Widok Toledo (ok. 1610).
W Polsce jedynym obrazem mistrza jest Ekstaza św. Franciszka.
Rys historyczny odnalezienia obrazu przez Panie Izabellę Galickę i Hannę Sygietyńską.
Był rok 1964. Izabella Galicka i Hanna Sygietyńska, historyczki sztuki z Instytutu Sztuki PAN, inwentaryzowały zabytki na plebanii w Kosowie Lackim. Izabella Galicka wspomina, że pewnego dnia przez uchylone drzwi do pokoju proboszcza, ks. Władysława Stępnia, zobaczyły obraz. - Był duży, ciemny, zniszczony, w jednym rogu miał rozdarcie, ale było w nim coś intrygującego i pociągającego - opowiada. Wcześniej płótno znajdowało się w dzwonnicy, gdzie wraz z innymi niepotrzebnymi rzeczami czekało na spalenie. - Ksiądz proboszcz pomyślał jednak, że św. Franciszka nie wypada palić, więc oprawił go i powiesił w swoim pokoju - mówi jedna z odkrywczyń.Po dwóch latach badań historyczki sztuki nabrały przekonania, że autorem obrazu był El Greco i napisały na ten temat artykuł. Publikacja wywołała sensację i ściągnęła na parafię w Kosowie Lackim wybitnych historyków sztuki, którzy jednak sceptycznie odnieśli się do autorstwa sławnego artysty. Dopiero badania konserwatorskie pod kierunkiem prof. Bohdana Marconiego w 1974 roku potwierdziły hipotezę Izabelli Galickiej i Hanny Sygietyńskiej. - Podczas konserwacji okazało się, że na płótnie zagiętym na krośnie widniała sygnatura: "A. van Diick", a pod nią starsza, autentyczna: "Dominikos Theotoko […]." To rozwiało wątpliwości co do autorstwa dzieła - wspomina Izabella Galicka.
Nie wiadomo, kiedy obraz trafił do Polski. Najprawdopodobniej kupił go w 1927 roku w antykwariacie ks. Stanisław Szepietowski na prośbę kuzyna ks. Franciszka Dąbrowskiego, który, gdy później został przeniesiony do parafii w Kosowie Lackim, zabrał ze sobą płótno. Po jego śmierci odziedziczył je jego następca ks. Władysław Stępień. Po konserwacji obraz trafił do Muzeum Diecezjalnego w Siedlcach, ale długo nie był wystawiany z obawy, że władze PRL-u mogłyby nakazać przekazanie go do muzeum państwowego. Od 2004 roku "Ekstaza św. Franciszka" jest eksponowana w Muzeum Diecezjalnym w Siedlcach.
źródło Muzeum Narodowe w Krakowie
コメント